Deflasyon nedir kısaca; para darlığı anlamına gelir. Başka bir ifade ile deflasyon; piyasadaki hizmet ve malların sürekli olarak ucuzlamasıdır. Dolayısı ile bir ülke ekonomisi için deflasyon zararları bulunan bir durumdur. Deflasyonist açık verilen bir ekonomide, hizmet ve malların ucuzlamaya devam edeceği beklentisi, taleplerin de düşmesine neden olur.
Peki, deflasyon nedenleri nelerdir, nasıl oluşur? Ekonomik sorunların yaşanmaması için deflasyon nasıl önlenir? Deflasyon zararları nelerdir, deflasyonun sonuçları nelerdir? Deflasyon enflasyon ilişkisi nasıldır? İşte, iktisatta deflasyon nedir zararları nelerdir, nasıl önlenir hakkındaki bilgiler…
İçindekiler
Deflasyon Nedir? Deflasyon Anlamı Nedir?
Deflasyon nedir kısaca; bir ekonomide hizmet ve malların sürekli olarak ucuzlaması ve bununla birlikte hizmet ve mallara olan talebin düşmesi durumudur. Çok daha basit bir ifade ile deflasyon; mal ve hizmetlerin fiyatının düşük olmasına rağmen alıcı bulamaması durumdur.
Fiyatların ucuzlamasına rağmen mal ve hizmetlerin alıcı bulamaması ekonomiyi çıkmaza sokan bir durumdur ve bu sebeple deflasyon zararları olan bir durumdur. Zaten olumsuz sonuçlar doğuran deflasyon, mal ve hizmetlere talep olmaması nedeniyle daha da büyük sıkıntılara neden olur. Ve hatta deflasyon sonuçları arasında firmaların küçülmesi, şirketlerin batması, insanların işsiz kalması riskleri yer alır.
Deflasyon Türleri Nelerdir?
Deflasyonun çeşitleri vardır ve iktisatta deflasyon türleri şunlardır:
- Mali deflasyon
- Para deflasyonu
- Kredi deflasyonu
Deflasyon Nasıl Oluşur? Deflasyon Nedenleri Nelerdir?
Deflasyon nedenleri çeşitlidir ve deflasyon oluşumu farklı etkenlerle gelişebilir. Örneğin; söz konusu ülkenin merkez bankasının aldığı kararlar doğrultusunda para arzı ile mevcut kredi azaldığında, piyasadaki malların da fiyatı düşebilir.
Peki, deflasyon nasıl oluşur sorusunun tek yanıtı sadece merkez bankasının aldığı kararlar mıdır? Tabi ki de hayır. Bir başka örnek vermek gerekirse; fiyatların düşmesine yani deflasyon gelişmesine, mal ve hizmetlere olan talebin azalması da neden olabilir. Dolayısı ile piyasada durgunluk yaşanır. Piyasanın durgunlaşma nedenleri de; tüketicilerin tasarruf yapması, para politikaları sebebiyle sıkılaşma, borsanın düşüş eğiliminde olması ve devlet harcamalarının azalması olabilir.
Tüm bunların dışında deflasyon nedenleri arasında, piyasada dolaşımda olan kredi ve para arzından daha fazla ekonominin hızlı büyümesi de yer alır. Çünkü böyle bir ekonomik koşulda fiyatlar düşebilir. Ancak bu durum daha çok teknoloji sektörünün çoğalmasıyla ve ekonomide verimliliğin artmasıyla gerçekleşir. Bunun sonucunda da ekonomide iyileşmeler görülse de; maliyetler düşeceği için fiyatlar da düşer. İyi gibi gözükse de verimliliğin artması, deflasyon oluşmasına yol açabilir.
Deflasyon nedirkısaca deflasyon nedenleri nelerdir özetlemek gerekirse şu maddeler karşımıza çıkıyor:
- Para arzında azalma
- Tüketici ve üreticilerin tasarruf yapma isteği
- Alım gücünde azalma
- Dış talepte yetersizlik
Deflasyon İyi Midir? Deflasyon İyi Bir Şey mi?
Fiyatların ucuzluyor olmasından dolayı olumlu bir durum olarak görülebilir ancak deflasyon, bir ülke ekonomisi için olumlu bir durum değildir. Çünkü deflasyon olunca söz konusu pazar durma noktasına gelir ve ekonomi de durma noktasına doğru ilerler. Hatta mal ve hizmetlerin fiyatının düşmesine rağmen alıcı bulamaması, deflasyon yaşanan ülkedeki firmaların küçülmeye gitmesine, hatta iflas etmesine neden olabilir.
Ekonomide deflasyon yaşanması nedeniyle fiyatların düşmesine rağmen talebin olmaması, firmaların batmasa bile küçülmeye gitmesine neden olacağından dolayı işten çıkarmalar başlar ve işsizlik sorunu baş gösterir.
Deflasyon nedir kısaca; alım gücünün artmasına, piyasada fiyatların ucuzlamasına neden olsa bile insanların iş bulmasını zorlaştıracak bir durumdur. Özellikle de deflasyon yaşanan ülkelerde, büyük firmalar bu durumdan büyük zararlar görebilir.
Deflasyon Neden Kötüdür?
Deflasyon ekonomik anlamda bazı durumların iyiye gittiğini gösterse de, ülkedeki ürün ve hizmetlerin ucuzlamasına neden olsa da olumlu bir anlam taşımaz. Çünkü fiyatlarda sürekli bir düşüş olması, tüketicilerde düşüşün devam edeceği beklentisi yaratır ve piyasa durgunluğa girer.
Piyasanın durgunluğa girmesi yani talebin azalması, firma ve şirketlerin maliyet kısıtlamasına gitmesine, işçi çıkarmasına neden olup işsizliği artırabilir. Dolayısı ile fiyatlar ucuzlasa da insanlar ürün ve hizmetleri satın alacak maddi güce, işsizlik nedeni ile ulaşamayabilir. Buradan anlaşılacağı üzere enflasyon tersi deflasyondur.
İlginizi Çekebilir: Resesyon Nedir, Resesyon Sebepleri Nelerdir?
Deflasyon Zararları Nelerdir? Deflasyon Sonuçları Nelerdir?
deflasyon sonuçları oldukça çeşitlidir. Genel olarak deflasyon zararları ve sonuçları şunlardır:
- Ekonomik durgunluk yaşanır
- Ekonomik durgunluk nedeniyle söz konusu ülkenin geliri düşer
- Satışların azalmasıyla firmaların kar oranı azalır
- Stok artışı olur
- Firmaların kar oranının azalması işten çıkarmayı ve işsizliği beraberinde getirir
- Fiyatların daha da düşeceği beklentisi piyasaya hakim olur ve tüketiciler, tüketimlerini azaltır
- Söz konusu ülkenin parasının değeri artar ve bu da dış ticaret dengesinde bozulmalara neden olur
- Yatırımlar azalır
- Yatırımcılar, yatırım yapmak yerine ellerinde bulundurdukları tasarrufları faiz getiri olan yatırım araçlarına yönlendirir
Deflasyon Nasıl Önlenir?
Görüldüğü üzere deflasyon nedir; zararları olan ekonomik bir durumdur. Peki, ülke ekonomisinin olumsuz seyretmesine etki eden deflasyon nasıl önlenir? Genel olarak deflasyonu önlemek için şunlar yapılır:
- Kamu harcamaları artırılır
- Faiz indirimi yapılarak hem yatırımlara hem de harcamalara teşvik edilir
- Vergi oranları azaltılır, ülkede yatırımların fazlalaşması teşvik edilir
- Çalışan ve işçilerin ücretleri artırılır
- Özel teşvik uygulamaları ile özel sektör yatırım için yönlendirilir
Deflasyon Para Politikası Firmaları Nasıl Etkiler?
Bir ülkede deflasyon olması, o ülkedeki firmaların son derece olumsuz etkilenmesine neden olur. Çünkü ekonomide deflasyon yaşanırken firmalar ve özellikle büyük firmalar, satış yapabilmek için küçük karla mal ve hizmetlerini tüketiciye sunarlar. Ancak bu durumda dahi satış yapmak imkansız olabilir.
Dolayısı ile süreç; firmaların küçülmeye gitmesiyle ya da firmaların iflas etmesiyle sonuçlanabilir. Firmaların küçülmeye gitmesi ya da iflas etmesi, ülkede işsizlik oranını daha fazla artırır. Kısacası; deflasyon zararları hem ülke ekonomisi hem firmalar hem de ülke halkı için söz konusudur.
Deflasyon mu Enflasyon mu?
Deflasyon ve enflasyon arasında ters bir ilişki vardır. Çünkü enflasyonun tersi deflasyon, deflasyonun tersi enflasyondur. Deflasyonda fiyatlar ucuzlarken enflasyonda fiyatlar artmaktadır.
Dolayısı ile bir ekonomide fiyatlar sürekli olarak artıyorsa enflasyon, sürekli olarak ucuzluyorsa deflasyon söz konusudur. Ayrıca enflasyonda alım gücü azalırken, deflasyonda alım gücü artmaktadır ancak bu yine de ülke ekonomisi için olumlu bir durum değildir.
Deflasyonist Açık Nedir?
Deflasyonist açık, enflasyonist açığın tersidir. Bir ülkede deflasyonist açık olması, ekonominin tam istihdam gelir düzeyinin altında olması durunda yaşanan harcama açığıdır. Başka bir ifade ile deflasyonist açık; istihdam, üretim ve sermayenin tam kapasitenin altında gerçekleşmesi durumdur.
2022’de Türkiye’de Deflasyon Olur mu?
Günümüz Türkiye ekonomik şartlarında enflasyon söz konusudur. Dolayısı ile Türkiye ekonomisinde ürün ve hizmetler ucuzlamakta değil; pahalılaşmaktadır. Bu nedenle günümüz şartlarında Türkiye’de deflasyon söz konusu değildir.
2020’de Deflasyon Yaşayan Ülkeler
2020 yılı Ağustos ayında Avrupa Birliği’nde enflasyon oranı eksilere düşmüştü. Dolayısı ile ekonomisini büyütmek için uğraşan Euro bölgesi, enflasyonun -0,2 gerçekleşmesiyle olumsuz şartlar içine girmişti. Bu da Euro Bölgesi’nde deflasyonun resmi olarak başladığını gösterdi.
2020 yılında Euro Bölgesi’nde deflasyon yaşanırken Türkiye’de ise enflasyon yaşanıyordu. Yani Euro Bölgesi’nde hayatın ucuzlamasından dolayı ekonomik sorunlar baş gösterirken Türkiye’de ise yüksek enflasyon sebebiyle pahalılaşan hayat şartları nedeniyle sorunlar yaşanıyordu.
Özetlemek gerekirse deflasyon nedir; ülke ekonomisinin iyiye gittiğini gösteren bir ekonomik süreç değildir. İşsizliği artırıcı, arz talep dengesini bozucu ve piyasayı durgunlaştırıcı bir etkiye sahiptir. Bununla birlikte deflasyon yaşanan ülkelerde yatırımlar durma noktasına gelir, borsa kötü etkilenir, şirketler ya küçülmeye gitmek zorunda kalır ya da iflasın eşiğine gelir. Bu gibi nedenlerle deflasyon zararları oluşmaması için gerekli önemler alınmalıdır.
